Moskiewski Kreml

with Brak komentarzy
Moskwa Kreml, Granowitaja Pałata i Sobór Uspieński,
Moskwa Kreml, Granowitaja Pałata i Sobór Uspieński, fot. Emilia Szutenbach

 

Mamy rok 2018, Rosja jest organizatorem Mistrzostw Świata w piłce nożnej. W związku z tym wydarzeniem przez Rosję, a zwłaszcza przez Moskwę, przewinęło się bardzo dużo turystów, również z Polski. I to skłoniło mnie, żeby w ogromnym skrócie napisać o historii Moskwy, oczywiście z pałacami w roli głównej.  😉

Myślę, ze nikogo nie zaskoczę jak zacznę swoje opowiadanie od największego kompleksu cerkiewno-pałacowego w Moskwie – czyli od Kremla.

Nazwa krem prawdopodobnie wywodzi się lub od słowa  „ kriemnik”  – oznaczajączy twierdzę  z budowaną z drzew iglastych np. Sosny czy jałowca; lub od słowa „kroma” – czyli rubież, granica.

Kreml, to mówiąc krótko, miasto w mieście to twierdza, kompleks cerkwi oraz pałaców, zarówno carów jaki i dostojników kościelnych skupionych w jednym miejscu.

Początki Kremla

Ale od początku.  Na Borowickim wzgórzu, u zbiegu rzek Moskwa i Nieglina  Jurij Dołgorukij, kniaź Suzdalski, poprosił swojego syna Andrieja Bogolubskiego, żeby pobudował tutaj twierdzę.  Budowa rozpoczęła się w 1156 r. Powstała twierdza, dziedziniec i oczywiście mur obronny, który miał chronić mieszkańców.

Pierwszym kniaziem który tytułował się „ Moskiewski”  był syn Aleksandra Newskiego  – Danił, za którego powstały, w miejsce drewnianych,  pierwsze, murowane świątynie, które miały białe mury. Jego syn Iwan Kalita, postanowił znacznie wzmocnić obronność twierdzy. I tak wtedy mury osiągnęły  szerokość od 2 do 6 metrów i nie były niższe niż 7 m.

W XIV w.  Moskwa, a tym samym Kreml, była politycznym i handlowym a od 1325, kiedy Metropolita Władymirski Piotr przyjechał do Moskwy, również religijnym centrum rodzącej się Rosji.

W 1365 r. wybuchł na Kremlu wielki pożar w wyniku którego zniszczona została większość drewnianej zabudowy Kremla. Jednak ze względu na bardzo duże zagrożenie ze strony Złotej Ordy i Litwy, była potrzeba żeby jak najszybciej pobudować nową cytadelę. Budowa już rozpoczęto w 1367r.  a  ponieważ mury były białe, często od tego  Moskwę nazywano „Białokamienną”.

W 1380 r. po wygranej przez Dymitra Dońskiego bitwie na Kuligowym Polu i wyzwoleniu się od jarzma Złotej Ordy, znaczenie księstwa Moskiewskiego znacznie wzrosło, co też oczywiście miało swoje przełożenie na rozwój kremlowskiego kompleksu.

 

Wielkie Zmiany,

Ale naprawdę istotne zmiany na Kremlu miały miejsce za panowania Iwana III Wielkiego, w latach 1485-1495.  W tym to właśnie czasie Kreml zmienił się z Białokamiennego na Ciemnoczerwony.

Ponieważ Księstwo Moskiewskie miało najsłabsze granice na południu i tam też miało najgorszych wrogów, postanowiono przebudowę twierdzy kremlowskiej rozpocząć właśnie od południa. Warto wiedzieć,  że tak budowano mury obronne, że każda kremlowska wieża była twierdzą samą w sobie.

Wszystkie prace na Kremlu, były wykonywane pod okiem włoskich architektów: Antonio Gislardi’ego  (często nazywany  Anton Friazin)  i Marka  Ruffo  (Marko Friazin), Arystotelesa Firvantiego, Pietro Antonio Solariego. Nie był to przypadek, w tym czasie włosi się specjalizowali w budowaniu twierdz i byli w tym najlepsi.

 

No dobrze, mury murami ale co było za murami?

Oczywiście Cerkwie i Pałace.

Skoro wzrastało znaczenie Moskiewskich Kniazi,  musiało to mieć odwzorowanie w ich siedzibach. Pierwsze informację o istnieniu dworu książęcego pochodzą z I poł,  XIV w. później wspomina się o przebudowie dworu po bitwie na kuligowym polu, chociaż najbardziej istotne zmiany zaszły za panowania Iwana III, który żeni się z bratanicą ostatniego cesarza bizantyjskiego Zofią Paeolog, i tym samym lansuje ideę tzw. Moskwy jako III Rzymu. To skłania go do budowy godnego pałacu .

Granowitaja Pałata

Гранови́тая пала́та

Najstarszy budynek świecki w Moskwie,  pobudowany w latach  1487-1491.  Nazwa pochodzi od kształtu oszlifowanych kamieni, których użyto do budowy tego pałacu. Obecnie jak się wchodzi na Kreml, to ten budynek za bardzo nie przyciąga wzroku i jak się nie wie co to jest, łatwo go pominąć, ale zupełnie odwrotnie było za czasów świetności carów.

Moskwa Kreml, Granowitaja Pałata
Moskwa Kreml, Granowitaja Pałata fot. Emilia Szutenbach

Główne wejście do pałacu było od strony Placu Soborowego, potem schodami przez Czerwony Ganek (Красное Крыльцо) wchodziło się do tzw. Świętych Sieni, które były miejscem spotkania zaproszonych na audiencję do cara gości. Nazwa,  Świętych Sieni, pochodziła od tego, że ściany były ozdobione scenami z Pisma Świętego.  Z sieni przechodziło się do pałacu przez przepięknie zdobiony motywami roślinnymi i zwierzęcymi portal. To było główne wejście do Sali Tronowej, której powierzchnia miała 500 m2 . Sala była pokryta sklepieniem gotyckim, które opierało się na jednym centralnym filarze, ozdobione różnymi zwierzętami, ptakami i rybami.  W centrum kompozycji umieszczony był delfin, jako symbol opieki władcy nad poddanymi. Poza tym pojawiały się jeszcze symbole: oczywiście dwugłowego orła, jelenia, żurawia i skrzydlatego węża. Zwierzęta nie były wybrane przypadkowo,  miały one symbolizować mądre, dobre i sprawiedliwe rządy moskiewskich kniazi.

W XVIII w. dekoracja filaru została zniszczona ale w 1968 ponownie odtworzona.

Ściana wschodnia,  przy której stał tron, była ozdobiona scenami z księgi z pocz. XVI w –  Opowiadanie o Kniaziach  Władymirskich, w którym to pojawiła się idea  Moskwy – jako wybrańca Bożego, skąd już tylko o krok było do stworzenia idei Moskwy jako III Rzymu.

W Granowitej Pałacie  – przyjmowano zagraniczne poselstwa,  organizowano  uroczyste obiady z racji koronacji, ślubów czy innych wielkich wydarzeń.Od momentu kiedy,16 stycznia 1547, w Moskwie Iwan Groźny koronował się na Cara i wszedł w poczet władców europejskich, dużo częściej, niż to było do tej pory, zaczęły się pojawiać na Kremlu zagraniczne poselstwa.  Żeby wywrzeć na nich powalające wrażenie, został ustalony specjalny ceremoniał powitania.  Przywitanie gości rozpoczynało się jeszcze daleko od Moskwy. Na drodze przejazdu stały wojska i tłumy ludzi. Do samej Granowitej Pałaty, posłowie szli pieszo. Im bardziej znacząca była delegacja tym więcej ludzi ich witało. Najznakomitszych witano 3 razy: przed schodami, na Czerwonym Ganku i w Świętych Sieniach. Na schodach stali młodzi ludzie ubrani w kolorowych,  pozłacanych sukniach. W Świętych Sieniach, na swoich, ściśle wyznaczonych pochodzeniem miejscach, witali posłów przedstawiciele r, którzy jednak nie mogli przestąpić progu Sali tronowej. Tam byli wpuszczani tylko posłowie.

Taka wizyta posłów dawała możliwość demonstracji bogactwa na carskim dworze. Największe wrażenie na posłach robiła złoto-srebrna, zdobiona szlachetnymi kamieniami zastawa stołowa.

Ale nie tylko witano tam posłów, tam również Iwan Groźny w 1552, świętował pokonanie Chanatu Kazańskiego a Piotr I w 1709 zwycięstwo w bitwie pod Połtawą.

Pomimo tego, że w XVIII w. stolica Rosji była przeniesiona do Sankt Petersburga, to i tak na Kremlu, w Soborze Uspieńskim odbywały się koronacje na Carów. Po koronacji zaś, urządzano wystawne obiady, właśnie w Granowitnej Pałacie.

Obecnie jak się wchodzi na Kreml, to ten budynek za bardzo nie przyciąga wzroku i jak się nie wie co to jest łatwo go pominąć, zupełnie odwrotnie było za czasów świetności carów.

Teraz również Prezydent Rosyjskiej Federacji tutaj często wydaje obiady na cześć znaczących zagranicznych gości.

 

Zostaw Komentarz